تار: استاد مرتضی نی داوود
استاد مرتضی نی داوود پسر بالاخان نوازنده ضرب و نوه یحیی خان در سال 1900 در خانواده ای نوازنده به دنیا آمد. پدرش با مشاهده استعداد و جاه طلبی موسیقایی او را نزد رمضان ذوالفقاری از شاگردان آقا حسین قلی فرستاد. مرتضی خان هفت ماه نزد ذوالفقاری درس خواند و مشق کرد و پس از آن تحت تعلیم آقا حسین قلی قرار گرفت. او با استاد بزرگ خود توانست بهترین شاگرد درویش خان شود و مدال معروف هالبرد طلایی را به دست آورد.
شاید بیشتر دوستداران موسیقی از نقش او در توسعه هنر یکی از بزرگترین خوانندگان کلاسیک ایرانی یعنی قمرالملوک وزیری اطلاع داشته باشند. قمر در سال های حدود 1920 برای مدت دو یا سه سال در کلاس های درس او شرکت کرد. اولین حضور آنها در هتل بزرگ و کاخ سینما در سال 1924 بود. مرتضی خان این رابطه هنری را ادامه داد و تا زمان مرگ نابهنگام خود به او نزدیک بود. او در مراسم تشییع جنازه او که تنها تعداد کمی حضور داشتند، حضور داشت.
مرتضی خان در سال 1925 مجوز رسمی برای افتتاح کلاسهای خود در مؤسسه ای به نام «درویش» دریافت کرد. علاقه او به درویش خان به حدی بود که در سال 1926، یعنی پس از درگذشت استاد، کنسرتی برگزار کرد تا از درآمد کنسرت، بدهی خود را بپردازد.
مرتضی نیداود از بدو تأسیس با رادیو نیز همکاری داشته و با تعدادی از چهره‌های برجسته از جمله قمرالملوک وزیری، ادیب خوانساری، غلامحسین بنان، ملوک ضرابی، روح‌انگیز، جواد بدیع‌زاده، روحبخش، ابوالحسن صبا و... مرتضی محجوبی، عبدالحسین شهنازی، ابراهیم منصوری، حسین تهرانی و حبیب سمایی. برخی از اجراهای برجسته او خوشبختانه توسط لیبل هایی مانند صدای استاد، پلی فون و اودئون ضبط شده است.
پیشدارامدهای ماهور و اصفهان، مرغ سحر (تصنیف)، آتش دل و بس کن ای دل از شاهکارهای او هستند. او تا سال 55 به همکاری با رادیو ادامه داد و آخرین کنسرت خود را در سال 59 به یاد قمرالملوک وزیری برگزار کرد. او همچنین کل ردیف موسیقی کلاسیک ایرانی را که توسط این لیبل منتشر شده است، ضبط کرده است. مهاجرت به ایالات متحده دوران سختی در زندگی بعدی او بود. او در سال 1990 در نزدیکی سانفرانسیسکو درگذشت و در آنجا به خاک سپرده شد. یادش همیشه در قلب هموطنانش جاویدان باد!
منتشر شده [23/02/2008]
