نی
تاریخچه نی:
نی یکی از قدیمی ترین سازهای جهان است. همانطور که از نامش مشخص است، نی از نی ساخته شده است. این ساز در فرهنگ های مختلف در سراسر جهان نواخته می شود و به شکل ها و نام های مختلفی دیده می شود. در خود فارس انواع نی در مناطق مختلف وجود دارد که نام‌های مختلفی مانند نی، نی لبک، شمشال، کیک اسباب بازی، نی لبی، لاله و غیره دارد. کلمه «نای» در ایران همواره یادآور انواع سازهای بادی بوده است. به عنوان مثال در نوشته های قدیم همواره با اصطلاحاتی مانند سورنای، کرنای، مرنای، دونای، سیاه نای، نارمه نای، شاه نای و... مواجه هستیم که همگی از اعضای خانواده نی محسوب می شوند. اسناد فراوانی درباره سازهای مربوط به خانواده نی در ایران وجود دارد. فارابی، دانشمند نامدار ایرانی، در کتاب «موسیقی الکبیر» به بررسی انواع نی های رایج در زمان خود می پردازد. برخی از نی هایی که فارابی به آن ها اشاره می کند دارای دهنی بوده و برخی مانند نی فعلی فاقد دهان هستند. نی در مقایسه با سایر سازهای ایرانی از جایگاه ویژه ای در فرهنگ ایرانی برخوردار است. حتی در زمانی که موسیقی با محدودیت‌های مختلف آمیخته می‌شد، نی توسط چوپانان، نوازندگان عامیانه و گاه نوازندگان موسیقی مذهبی نواخته می‌شد. شعر معروف مولانا که مثنوی او را آغاز می کند همیشه در میان توده مردم شهرت داشته است: این نی را بشنوید که چگونه شکایت می کند حکایت جدایی ها را می گوید صدای نی نزدیک ترین صدای انسان است. و به همین دلیل صدای نی یادآور صدای انسان است. در گذشته نی تقریباً در تمام خانه های ایرانی یافت می شد. به عبارت دیگر، نی مقامی مانند دفتر شعر حافظ دارد که هر پارسی در خانه اش نگه می داشت. این علاقه خویشاوندی به نی را می توان به چوب صدای نی مربوط کرد که همیشه نوعی تسکین دردهای عاطفی و جدایی بوده است.
برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید
نایب اسدالله: معروف ترین نی نوازنده قاجار در ایران
او در حدود سال 1845 به دنیا آمد. گوش تیزبین و انگشتان ماهرانه او به همراه استعداد هنگفت موسیقیایی او را قادر ساخت تا آهنگ های موسیقی را به روشی بسیار آسان تولید کند. نایب با نفس های بلند و با حرکت سریع انگشتان بازی می کرد.
او کاملاً به ردیف و گوش تسلط داشت. برخی از ضبط‌های او وجود دارد که در آنها با خواننده مشهور قاجار، آقا حسین تعزیه‌خان همراهی کرده است. او در سال 1925 درگذشت.
حسن کسایی: معروف ترین نی نوازنده معاصر ایران
وی در سال ۱۳۰۷ در اصفهان به دنیا آمد. پدرش با هنرمندانی آشنا بود که به خانه‌شان می‌آمدند و می‌نواختند و آواز می‌خواندند، بنابراین از کودکی با دنیای موسیقی آشنا شد. در جوانی آموزش های نی خود را نزد مهدی نوایی (شاگرد نایب اسدالله) فرا گرفت. او همچنین شانس تحصیل زیر نظر صبا را داشت و از همان روزهای اول در گلها بازی کرد.
سه تار هم می نوازد. کسایی تا حد زیادی تکنیک ها و صدای نی را بهبود بخشیده است
