(موسیقی مازندران)
آهنگساز: احمد محسن پور
خوانندگان: ابوالحسن خوشرو، حسین طیبی، نورالله علیزاده
موسیقی آوازی به‌طور سنتی، به‌ویژه در نواحی مرکزی و غربی مازندران بدون همراهی نواخته می‌شود. اما همراهی با لالوا یا کمانچه کاملاً منسوخ نیست. در قسمت‌های شرقی دوتار نقش همراه را بر عهده می‌گیرد. از برجسته ترین ترانه های مازندرانی می توان به امیری، کتولی، کلهال، طالبه، نجمه و حقانی (صنم) اشاره کرد. در غرب کاتولی با والگه سری و در شرق هرایی به کارنامه اصلی اضافه می شود. به استثنای طالبه، همه این شعارها از نظر متریک آزاد هستند و با هم جفت می شوند، مانند امیری طالبه، نجمه حقانی، کتولی کلهال. کتولی، که به صورت انفرادی یا همراه در شکل دوم در نظر گرفته می‌شود، دوباره با آهنگ‌های متریک کوچکی که به نام کیجا-جان (ها) شناخته می‌شوند، همراه می‌شود. علاوه بر این ترانه‌ها، آهنگ‌های متریک متعددی با شخصیت‌های حماسی-تاریخی روایی نیز وجود دارد که خبرچینان محلی آن‌ها را «سوت» می‌خوانند. اشعار اساساً هجایی هستند و لزوماً از الگوهای کلاسیک عروض فارسی پیروی نمی کنند. در واقع برخی از این مناجات با ریشه های بیرونی به این الگوها اجرا می شوند، مانند نجمه، حقانی و هرایی.
ذهنیت موسیقایی در مازندران مانند اکثر نقاط کشور با مفهوم مقام یعنی بیگانه است. وسیله ای برای طبقه بندی قطعات رپرتوار در دسته بندی های مودال مشابه. قطعات رپرتوار، اعم از آوازی یا ساز، بر اساس معیارهای ملودیک و نه مودال متمایز می شوند. حتی در اینجا نیز اصطلاح مقام کاملاً ناشناخته است. اما در قسمت‌های شرقی به قطعات کوچک ریتمیک ریز میقوم (مقام کوچک) می‌گویند. بر این اساس، موسیقی شناس می تواند شباهت کلی بین مقیاس موسیقی در موسیقی مازندرانی و مقیاس شور در موسیقی کلاسیک ایرانی را مشخص کند. تنوع حالت‌ها که در بخش‌های شرقی منطقه مشاهده می‌شود، ناشی از تغییرات اعمال‌شده در این مقیاس است.
منتشر شده [16/09/2009]
