به روایت نورعلی برومند
کمانچه: علی اکبر شکارچی
(4 سی دی)
از انتشار این آلبوم به صورت سی دی با هدف تشویق علاقه مندان لذت می برم. قدردانی من نه تنها از گرایش روزافزون جوانان به یادگیری ردیف نیست، بلکه به خاطر این است که بر خلاف کاست، تنظیم اجرا بر روی سی دی حفظ می شود. آلبوم حاضر اولین اجرای ردیف میرزا عبدالله توسط کمانچه است که در آن سعی شده است تار، فواصل، ریتم، تمپو و فرم با موسیقی قاجار و نسخه اصلی نورعلی برومند مطابقت داشته باشد. مهمتر از همه، اجرا تلاش کرده است تا اندیشمندی نهفته در تک تک گوشه ها را آشکار کند.
همه فوران ها به صورت چند ریتمیک فرم خاصی را با بیانی کاملاً متنوع نشان می دهند که گمان می رود در موسیقی همه ملل نادر باشد. دست اندرکاران ردیف می دانند که وقتی یک نوازنده شروع به یادگیری ردیف می کند و جنبه های جدیدی از آن را کشف می کند، به طرز چشمگیری به چالش کشیده و اصلاح می شود. به عبارت دیگر، این اتفاق می افتد که نوازنده به نوعی توسط ردیف «نوازنده» می شود. این درگیری با ردیف، اگرچه مملو از تلخی است، اما چنان جذاب است که به نوعی به دنیای گرگ و میش عرفان شباهت دارد. به همین دلیل است که تجربه نواختن ردیف از نوازنده ای به نوازنده دیگر متفاوت است. ریتم در برخی از گوش ها مانند کرشمه، نقمه، باستنگر و برخی دیگر به قدری برجسته است که بسیاری این تصور را دارند که سایر جوشش ها خالی از ریتم و پویایی هستند. اما واقعیت این است که تقریباً همه جهش‌های ردیف، ذاتاً و به‌طور متنوعی چند ریتمیک هستند. بنابراین، من از ویژگی چند ریتمیک فوش ها به عنوان یکی از ستون های اصلی ردیف قدردانی می کنم. به همین دلیل است که اجرای بی عیب و نقص این فوش ها بسیار دشوار است و تمامی روش های ویولن و کمانچه نیز با یک کوک تدوین شده اند، در حالی که برای اجرای ردیف و یا حتی بداهه نوازی بدون هیچ دلیل قانع کننده ای، نوازندگان حرفه ای آهنگ کمانچه را به D-A-D-G تغییر داده اند و هنوز هم این کار را انجام می دهند. این تغییر لحن قطعا با رعایت اصول ردیف انجام شده است. شایان ذکر است که ساختار رگه ها در ردیف از تتراکوردهای متنوع و در عین حال متوالی تشکیل شده است. به عنوان مثال، در G ماهور، افزایش آرایش فواره ها از کم به بالا باعث تولید EÛ در دلکش و رک می شود. اگر این فوش ها را در E-A-D-G اجرا کنید، حتی اگر در جایگاه سوم یا چهارم روی سیم A نواخته شود، نوعی صدای خشن تولید می کند. دلیل چنین صدای خشن، حضور همزمان سیم اول E و جایگاه سوم E بر روی سیم A است. اگرچه کمانچه و ویولن در نواختن گروهی با سه تار، تار و سنتور یک گام پایین تر از دیاپازون به معنی C-G-C-F کوک می شوند، اما همچنان تارها D-A-D-G نامیده می شوند. این موضوع بحث برانگیز نیاز به تحلیل و حل و فصل اساتید دارد. توصیه می شود افراد مبتدی قبل از استفاده از این آلبوم، نحوه نواختن تعدادی دستگاه را بیاموزند تا بتوانند از فرم های گوشه ها نهایت استفاده را ببرند.
علی اکبر شکارچی
علی اکبر شکارچی در سال ۱۳۲۸ در لرستان به دنیا آمد. او به تنهایی و تحت تأثیر نوازندگان محلی شروع به نواختن کمانچه کرد. در سال ۱۳۵۴ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحصیل کرد. در دوران تحصیل به عضویت مرکز حفظ و ترویج موسیقی کلاسیک ایرانی درآمد. در سال 1355 در رشته کمانچه در مسابقات باربد مقام اول را کسب کرد.
منتشر شده [22/02/2010]
